Türkiye’de son yıllarda hayat pahalılığı ve yüksek enflasyon oranları her kesimin belini bükerken, yapılan zamların yönü de tartışma konusu olmaya devam ediyor. Özellikle emekli ve asgari ücretlinin alım gücü her geçen gün erirken, kamuoyunda büyük tepki çeken bir karar daha açıklandı.

Çevre Bakanlığı, ücretli plastik poşet uygulamasında artışa gidildiğini duyurdu. Buna göre 2025 yılında 50 kuruş olan plastik poşet bedeli, 1 Ocak 2026’dan itibaren %50 artışla vergiler dahil 1 lira olacak.

Kâğıt üzerinde bakıldığında gerekçe tanıdık: çevreyi korumak, plastik kullanımını azaltmak, sürdürülebilir yaşamı teşvik etmek… Elbette doğayı korumak hepimizin ortak sorumluluğu. Ancak vatandaşın aklına takılan soru şu: Aynı hassasiyet neden emeklinin, işçinin geçim şartları söz konusu olduğunda gösterilmiyor?

Bugün milyonlarca emekli, ayın sonunu getirebilmek için hesap yapıyor. Asgari ücretli, markete girerken fiyat etiketlerini tek tek kontrol ediyor, çoğu zaman ihtiyaç listesinden vazgeçmek zorunda kalıyor. Elektrik, doğalgaz, kira ve gıda fiyatları artarken maaşlara yapılan zamlar daha cebe girmeden eriyor. 

Market poşetine yapılan yüzde 100’lük artış, ister istemez “Öncelik gerçekten çevre mi, yoksa yeni bir gelir kalemi mi?” sorusunu gündeme getiriyor. Nedeni ise poşet ücretinin yaklaşık %60 oranının devlete aktarılmasıdır. 

Üstelik poşet ücretleri ilk getirildiğinde kamuoyuna verilen mesaj çok netti: “Bu bir zam değil, çevre bilinci oluşturma adımıdır.” Ancak aradan geçen yıllarda poşet fiyatı sabit kalmadı; aksine düzenli şekilde artırıldı. Bugün gelinen noktada bir alışverişte birkaç poşet alan bir vatandaş, farkında olmadan kasada ekstra bir bedel ödüyor. Küçük gibi görünen bu rakamlar, ay sonunda ciddi bir yük haline geliyor.

Öte yandan işçiye ve emekliye yapılan zamlar “enflasyonla mücadele” gerekçesiyle %12-27 gibi oranlarla sınırlı tutulurken, poşete yapılan artışta aynı hassasiyetin gözetilmemesi kamu vicdanını yaralıyor. Çünkü mesele artık 50 kuruş ya da 1 lira meselesi değil; mesele önceliklerin nerede olduğudur.

Eğer gerçekten çevre korunmak isteniyorsa, çözüm yalnızca vatandaşa ek yük bindirmek olmamalı. Market zincirlerinin ambalaj politikaları denetlenmeli, ücretsiz ve doğa dostu alternatifler teşvik edilmeli, geri dönüşüm altyapısı güçlendirilmelidir. Aksi halde bu uygulama, çevreci bir adım olmaktan çok, dar gelirlinin cebine uzanan yeni bir kalem olarak algılanmaya devam edecektir.

Sonuç olarak; emekliye, işçiye “bütçe dengeleri” gerekçesiyle verilmeyen zam, market poşetine tereddütsüz veriliyorsa, ortada ciddi bir adaletsizlik var demektir.

Vatandaş artık şunu soruyor:
Geçim derdi mi daha ağır, yoksa market poşeti mi?

Bu sorunun cevabı, ülkenin sosyal adalet anlayışını da açıkça ortaya koyuyor.

Şevket Gölük
Gazeteci & Yazar